KAPI
Anasayfa
Latest images
Kureyş Baba - Boyalı Külliyesi
(Hankah: Tekke-Zaviye, Eyvanlı Türbe ve Kümbet)
XII. yüzyılda Afyonkarahisar`da inşa edildiği söylenilen külliyelerden birisi Boyalı köyündeki külliye diğeri Çay`daki Ebu`l- Mücahid Yusuf Külliyesi`dir. Boyalı Külliyesi ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı hususunda net bir bilgi bulunmamaktadır. Yapılan ve yaptığımız incelemelerde ne kitabesi, ne kitabe yeri tespit edilmemiş ne de vakfiyesi şu ana kadar tespit edilmiştir. Bununla birlikte Süleyman GÖNÇER, külliyeyi, 1210 yılında Altıngöz Köprüsü`nü yaptıran Akkoyunlu kabilesinden Oğuz oğlu İlyas Beyìn oğlu Kureyş Bey`in yaptırdığını sanmaktadır. (Süleyman GÖÇER, Afyon İli Tarihi, I, İzmir 1971, s. 266)
1671 yılında Afyonkarahisar`a gelen Evliya Çelebi, Boyalı köyüne de uğrayarak gözlemlerini yazmıştır. Çelebi`ye göre "Boyalı, Ali Dağı eteğinde 100 haneli bir Müslüman köyüdür. Külliye İrem Bağı misali güzel bir bahçe içerisinde bulunmaktadır. Asitanede hazreti Peygamberin alem-darı (bayraktarı) Kurtebi (Kureyşi) gömülüdür. Osmanlı Dönemi`nde bir ziyaretgah olan külliyenin tekke kısmında XVII. Yüzyılda Bektaşi dervişleri bulunmaktadır." (Evliya Çelibi Seyahatnamesi,IX. Maarif Vekaleti Yayını, Devlet Matbaası, İstanbul 1935. s.36) Burada şu hususu belirtmek gerekir ki, kümbette mezarı olan kişi gerçekten Hazreti Peygamberin alem-darı (bayraktarı) olan kişi mi? Yoksa Anadolu`nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli hizmetleri olan bir Türk byüğü mü? Ne yazık ki bu hususa şimdiki bilgiler doğrultusunda cevap bulmak mümkün görülmemektedir.
Külliye, Süleyman GÖNÇER tarafından medrese, karakol binası ve türbe olarak (Gönçer, a.g.e. I, s. 266), Oktay ASLANAPA, Katherina Otto-Dorn, Metin Sözen tarafından da medrese olarak nitelendirilmiştir. Ancak, Semavi Eyice burasının bir hankah, olduğunu belirterek şu açıklamalarda bulunmaktadır: "1968`de yaptığımız araştırmalar sonunda buranın bir hankah-tekke olduğu ortaya konulmuştur. Bu çeşit yapıların çoğunda olduğu gibi fethedilen toprakların Türkleşmesinde foksiyonu icabı bir Bizans yapısının yakınında ve ya yerinde, hatta bir dereceye kadar onun malzemesinden istifade edilerek inşa olunmuştur. Fakat hankah plan ve üst yapı bakımından tamamen Türk mimari geleneklerine bağlıdır. Burada da hankahın veli olarak tanınan bir Horasan ereninin kutsiyesine bağlandığı görülmektedir. Bu külliye Anadolu`da Türk yerleşkesine işaret eden eserlerdendir ve Orta Asya`dan gelen Türk (Horasan) boylarının iskanları ile ilgilidir. Orta Asya geleneklerini sürdüren bir eyvan-türbenin ve insan, hayvan, av tasvirleriyle süslü İslami mezar taşlarının varlığı da külliyenin bu bağlantısının başlıca işaretleridir." (Semavi Eyice, "Boyalı Külliyesi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, VI, İstanbul 1992, s. 314-315). Kültür Bakanlığı`nca tescil edilen (Ahmet İlaslı, Saadet Özgündüz, "Boyalı Külliyesi", Afyon Arkoloji Müzesi 5.12.1980 tarihli gözlem ve 8.12.1980 tarih ve A-2805 Envanter Kaydı.) külliyenin birimleri 1971-1972 yıllarında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tamir edilmiştir. İncelemelerimizde külliye hakkında her hangi bir vakıf kaydına ulaşmadık.
Kaynak: Tınaztepe Tanıtım Kitabı (mart 2009)
(Hankah: Tekke-Zaviye, Eyvanlı Türbe ve Kümbet)
XII. yüzyılda Afyonkarahisar`da inşa edildiği söylenilen külliyelerden birisi Boyalı köyündeki külliye diğeri Çay`daki Ebu`l- Mücahid Yusuf Külliyesi`dir. Boyalı Külliyesi ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı hususunda net bir bilgi bulunmamaktadır. Yapılan ve yaptığımız incelemelerde ne kitabesi, ne kitabe yeri tespit edilmemiş ne de vakfiyesi şu ana kadar tespit edilmiştir. Bununla birlikte Süleyman GÖNÇER, külliyeyi, 1210 yılında Altıngöz Köprüsü`nü yaptıran Akkoyunlu kabilesinden Oğuz oğlu İlyas Beyìn oğlu Kureyş Bey`in yaptırdığını sanmaktadır. (Süleyman GÖÇER, Afyon İli Tarihi, I, İzmir 1971, s. 266)
1671 yılında Afyonkarahisar`a gelen Evliya Çelebi, Boyalı köyüne de uğrayarak gözlemlerini yazmıştır. Çelebi`ye göre "Boyalı, Ali Dağı eteğinde 100 haneli bir Müslüman köyüdür. Külliye İrem Bağı misali güzel bir bahçe içerisinde bulunmaktadır. Asitanede hazreti Peygamberin alem-darı (bayraktarı) Kurtebi (Kureyşi) gömülüdür. Osmanlı Dönemi`nde bir ziyaretgah olan külliyenin tekke kısmında XVII. Yüzyılda Bektaşi dervişleri bulunmaktadır." (Evliya Çelibi Seyahatnamesi,IX. Maarif Vekaleti Yayını, Devlet Matbaası, İstanbul 1935. s.36) Burada şu hususu belirtmek gerekir ki, kümbette mezarı olan kişi gerçekten Hazreti Peygamberin alem-darı (bayraktarı) olan kişi mi? Yoksa Anadolu`nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli hizmetleri olan bir Türk byüğü mü? Ne yazık ki bu hususa şimdiki bilgiler doğrultusunda cevap bulmak mümkün görülmemektedir.
Külliye, Süleyman GÖNÇER tarafından medrese, karakol binası ve türbe olarak (Gönçer, a.g.e. I, s. 266), Oktay ASLANAPA, Katherina Otto-Dorn, Metin Sözen tarafından da medrese olarak nitelendirilmiştir. Ancak, Semavi Eyice burasının bir hankah, olduğunu belirterek şu açıklamalarda bulunmaktadır: "1968`de yaptığımız araştırmalar sonunda buranın bir hankah-tekke olduğu ortaya konulmuştur. Bu çeşit yapıların çoğunda olduğu gibi fethedilen toprakların Türkleşmesinde foksiyonu icabı bir Bizans yapısının yakınında ve ya yerinde, hatta bir dereceye kadar onun malzemesinden istifade edilerek inşa olunmuştur. Fakat hankah plan ve üst yapı bakımından tamamen Türk mimari geleneklerine bağlıdır. Burada da hankahın veli olarak tanınan bir Horasan ereninin kutsiyesine bağlandığı görülmektedir. Bu külliye Anadolu`da Türk yerleşkesine işaret eden eserlerdendir ve Orta Asya`dan gelen Türk (Horasan) boylarının iskanları ile ilgilidir. Orta Asya geleneklerini sürdüren bir eyvan-türbenin ve insan, hayvan, av tasvirleriyle süslü İslami mezar taşlarının varlığı da külliyenin bu bağlantısının başlıca işaretleridir." (Semavi Eyice, "Boyalı Külliyesi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, VI, İstanbul 1992, s. 314-315). Kültür Bakanlığı`nca tescil edilen (Ahmet İlaslı, Saadet Özgündüz, "Boyalı Külliyesi", Afyon Arkoloji Müzesi 5.12.1980 tarihli gözlem ve 8.12.1980 tarih ve A-2805 Envanter Kaydı.) külliyenin birimleri 1971-1972 yıllarında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tamir edilmiştir. İncelemelerimizde külliye hakkında her hangi bir vakıf kaydına ulaşmadık.
Kaynak: Tınaztepe Tanıtım Kitabı (mart 2009)
